year2560 - page 37

ธัมมะจักกัปปะวัตตะนะสุตตัง
พระอานนทเถรพุทธอุปัฏฐาก ได้กล่าวแสดงต่ อคณะสงฆ์ในการทำ�สั งคายนาครั้งที่ ๑ ว่าดังนี้
ข้าพเจ้าได้ฟังจากพระผู้มี พระภาคเจ้าอย่างนี้ว่า ในสมัยหนึ่งพระผู้มี พระภาคเจ้าเสด็จประทับยับยั้ง
อยู่ที่ป่ าอิสิปตนมฤคทายวันใกล้ เมืองพาราณสี ฯ
• ในกาลครั้งนั้นแลพระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสเตือนสติเหล่ าภิกษุปัญจวัคคีย์ให้ ตั้งใจฟังและพิจารณา
ตามพระดำ�รัสของพระองค์อย่างนี้ว่า ฯ
• ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บรรพชิตไม่ควรปฏิบัติ ให้หนักไปในส่วนที่สุด ๒ อย่ าง คือ
• การประพฤติปฏิ บัติตนเพื่อแสวงหาความสุขอยู่ ในรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ที่ น่ารักน่าปรารถนา
ซึ่งเป็ นธรรมอันเลว เป็ นเหตุให้ ต้องมีบ้านเรือน เป็นธรรมของคนผู้ครองเรือนผู้หนาไปด้วยกิเลส
ไม่ใช่ธรรมอันจะนำ�จิตใจออกจากกิเลส ไม่เป็นประโยชน์ต่อการปฏิบัติเพื่อให้จิตหลุดพ้ นจากกิเลส
เครื่องรัดรึงใจทั้งหลาย นี่อย่างหนึ่ง
• และอีกอย่างหนึ่ง คือการประพฤติปฏิบัติด้วยการทรมานร่ างกายให้ได้รั บความลำ�บาก ซึ่งมีแต่
ทำ�ให้ใจเป็นทุกข์ทรมานอย่างเดียว ไม่เป็นทางนำ�จิตใจออกจากกิเลส และไม่เป็นประโยชน์ต่ อการ
ปฏิบัติ เพื่อให้จิตหลุดพ้นจากกิ เลสเครื่องรัดรึงใจทั้งหลายฯ (หรืออีกนัยหนึ่งคื อ เร่งหักโหมปฏิบัติ
ธรรมจนเกินกำ�ลัง เพื่ อหวังจะได้ บรรลุมรรคผลเร็วๆ)
• ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ตถาคตได้รู้ ข้อปฏิบัติอันเป็ นทางสายกลาง โดยไม่เข้าไปใกล้ส่วนที่สุด ๒ อย่าง
นั้นแล้ว ด้วยปัญญาอั นยิ่ง
• ข้ อปฏิบัติ อันเป็นทางสายกลางนั้น สามารถทำ �ดวงตาคือปัญญา ทำ�ญานเครื่องรู้ ให้เป็นไปเพื่อ
ใจสงบระงับจากกิเลส เพื่อความรู้ ยิ่ง เพื่อความรู้ดี และเพื่ อทำ�ให้กิเลสดับไปจากจิตคือเข้ าสู่พระ
นิพพาน ฯ
• ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ข้อปฏิบัติอันเป็นทางสายกลาง ซึ่งสามารถทำ�ดวงตาคือปัญญา ทำ�ญาน
เครื่องรู้ ให้ เป็นไปเพื่อใจสงบระงับจากกิเลส เพื่อความรู้ยิ่ง เพื่อความรู้ดี และเพื่ อให้กิเลสดับไป
จากจิตคือเข้ าสู่พระนิพพานที่ตถาคตรู้แล้ วด้วยปัญญาอันยิ่งนั้น คือการปฏิบัติอย่างไร?
• ข้ อปฏิบัติ อันเป็นทางสายกลางนี้ คือ ทางนำ �ไปสู่ความไกลจากกิเลสเครื่องรัดรึงใจทั้งหลาย
มี ๘ อย่างฯ
• ข้ อปฏิบัติ เหล่านี้ คือ
• ปั ญญาอันเห็ นชอบ (คือเห็นอริ ยสัจ)
• ความดำ�ริ ชอบ (คิดจะออกจากกาม ไม่ คิดอาฆาตพยายาท ไม่คิดเบี ยดเบียน)
• วาจาชอบ (ไม่พูดโกหก ไม่พูดคำ�หยาบ ไม่พูดคำ�ส่อเสียด ไม่พูดเพ้อเจ้อเหลวไหล)
• การงานชอบ (เว้นจากการทุจริต เช่น โกงแรงงานเขา เป็นต้น และการทำ�งานที่ไม่ มีโทษ)
• การเลี้ยงชีวิตชอบ (หากินโดยไม่ผิดกฏหมาย ไม่ผิดศีล ไม่ผิดธรรม ไม่ผิดประเพณี)
• ความเพียรชอบ (เพียรละชั่ ว ประพฤติดีเพื่อให้มีคุ ณธรรมประจำ�ใจ และ เพื่อให้ได้คุณธรรม
สูงยิ่งๆ ขึ้นไป)
• การระลึกชอบ (ระลึ กนึกถึงอนุสสติ ๑๐ ประการ มีพระนิพพานเป็นที่สุด และระลึกใน
มหาสติปัฏฐาน ๔)
• การตั้ งจิตไว้ชอบ (การทำ �สมาธิให้อารมณ์ตั้ งมั่นในอนุ สสติ ๑๐ ประการนั้ น) ฯ (หรือกล่าว
โดยย่อ มรรค ๘ ประการนี้ คือ ศีล สมาธิ ปัญญา)
(๙)