หนังสือสวดมนต์ข้ามปี

• ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ทางเหล่านี้แล คือข้อปฏิบัติอันเป็นทางสายกลาง ซึ่งสามารถทำ�ดวงตาคือ ปัญญา ทำ�ญานเครื่องรู้ ให้เป็นไปเพื่อใจสงบระงับจากกิเลส เพื่อความรู้ยิ่ง เพื่อความรู้ดี และ เพื่อทำ�ให้กิเลสดับไปจากจิตคือเข้าสู่พระนิพพาน ที่ตถาคตรู้แล้วด้วยปัญญาอันยิ่ง ฯ • ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สภาวะเหล่านี้แลเป็นตัวทุกข์อย่างแท้จริง คือ • ความเกิด ก็เป็นทุกข์ • เมื่อความแก่เข้ามาถึง ก็เป็นทุกข์ • เมื่อความตายเข้ามาถึง ก็เป็นทุกข์ • เมื่อความเศร้าโศก ความรำ�ไรรำ�พัน ความเสียใจ และ ความคับแค้นใจ เกิดขึ้นมา ก็เป็นทุกข์ • เมื่อประสบพบกับสิ่งที่ไม่ชอบใจ ก็เป็นทุกข์ • เมื่อพลัดพรากจากสิ่งอันเป็นที่รักที่ชอบใจ ก็เป็นทุกข์ • และแม้คิดปรารถนาอยากได้สิ่งใด แต่ไม่ได้สิ่งนั้นสมปรารถนา ก็เป็นทุกข์ • กล่าวโดยย่อแล้วก็คือ การหลงคิดว่าร่างกายเป็นของเราของเขานั่นแล เป็นตัวทำ�ให้ใจเกิดทุกข์อย่างแท้จริง ฯ • ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็ตัณหาคือความอยากไม่มีที่สิ้นสุดที่มีอยู่ในใจนี้แล เป็นต้นเหตุทำ�ให้ใจเกิดทุกข์อย่างแท้จริง • คือ มีความอยากเวียนว่ายตายเกิดอยู่รำ�ไป และ มีความกำ�หนัดยินดีใน รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ที่น่ารักน่าปรารถนา ก็เป็นเหตุทำ�ให้ใจเกิดทุกข์ • สิ่งใดที่ยังไม่มี ก็คิดอยากจะให้มีขึ้นมา อย่างนี้ก็ทำ�ให้ใจเกิดทุกข์ • และเมื่อมีทุกอย่างสมปรารถนาแล้ว ก็อยากจะให้ทุกอย่างคงทนอยู่ตลอดไป เมื่อมันจะต้อง สลายหายไป ก็ร้อนใจไม่อยากให้เป็นเช่นนั้น อย่างนี้ก็ยิ่งทำ�ให้ใจเกิดทุกข์หนักขึ้นอีก ฯ • ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย การดับตัณหาความอยากให้หมดไปจากใจด้วยการ ละ วาง ปล่อย และ ไม่คิดยินดีพัวพันอยู่กับตัณหาความอยากนั้นอีกเด็ดขาด คือ การดับทุกข์ให้หมดไปจากใจ ได้อย่างแท้จริงฯ • ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ข้อปฏิบัติเพื่อนำ�กิเลสให้หมดไปจากใจนี้ มี ๘ อย่าง คือ ปัญญาอันเห็นชอบ ความดำ�ริชอบ วาจาชอบ การงานชอบ การเลี้ยงชีวิตชอบ ความเพียรชอบ การระลึกชอบ และ การตั้งจิตไว้ชอบ คือข้อปฏิบัติเพื่อนำ�ใจให้หมดจากกิเลส และ ดับความทุกข์ได้อย่างแท้จริง ฯ • ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ดวงตาคือปัญญาเห็นธรรม และการกำ�หนดรู้ ความหยั่งรู้เหตุผล ตลอดถึง ความรู้แจ้ง และความมีใจสว่าง ในธรรมทั้งหลาย ที่ไม่เคยรู้มาก่อน ได้เกิดขึ้นในปัญญาของเรา แล้วอย่างนี้ว่า “ความเกิด แก่ เจ็บ ตาย ความเศร้าโศก ความร่ำ�ไรรำ�พัน ความเสียใจ และความ คับแค้นใจ เป็นตัวทุกข์อย่างแท้จริง” ฯ (๑๑)่่